Το Εργοστάσιο Σφηκών- Iain Banks.

''Δυο χρόνια αφότου είχα σκοτώσει τον Μπλάιδ, δολοφόνησα τον μικρό μου αδερφό Πωλ. για τελείως διαφορετικούς και σίγουρα πιο σοβαρούς λόγους,και έναν χρόνο μετά τον Πωλ σκότωσα την μικρή μου ξαδέρφη Εσμεράλντα, μάλλον από σκέτο καπρίτσιο και χωρίς λόγο. Αυτό είναι το σκορ μου μέχρι σήμερα.Τρεις. Εδώ και χρόνια δεν έχω σκοτώσει κανέναν άλλο και δεν σκοπεύω να σκοτώσω ξανά στο μέλλον.
Ήταν απλώς μια φάση που περνούσα.''

Πρόκειται για ένα περίεργο, σοκαριστικό, πότε-πότε βάναυσο βιβλίο. Η ανάγνωσή του σε μερικά σημεία είναι μια απείρως οδυνηρή εμπειρία, αλλά ταυτόχρονα δεν τολμάς να πάρεις ανάσα μην σου ξεφύγει κάποιος συμβολισμός, ή κάποια εξαιρετική φράση.
Παρακολουθούμε την ζωή του δεκαεξάχρονου Φρανκ, ο οποίος και ζει απομονωμένα μαζί με τον πατέρα του στο νησί. Ο αδερφός του Έρικ, μόλις έχει δραπετεύσει από την ψυχιατρική κλινική, όπου και νοσηλευόταν τα τελευταία χρόνια.
Η περιγραφή της καθημερινότητας του Φρανκ, γίνεται με εκπληκτική σαφήνεια, η προσωπικότητα του δομείται με λεπτομέρεια. Η καθημερινή του διαδρομή, στους Θυσιαστικούς Πασσάλους, οι Τόποι των Κρανίων,το Εργοστάσιο των Σφηκών τοποθετημένο πάνω στην σοφίτα, το Ρολόι των βασανιστηρίων που περιγράφει με τόση λεπτομέρεια.Εκπληκτική γραφή και η φαντασία του συγγραφέα να οργιάζει.
Αλλά από την άλλη είναι και οι εξοργιστικές περιγραφές, των φόνων ή των βασανιστηρίων των δύσμοιρων ζώων που πέφτουν στα χέρια του.
Η ψυχαναγκαστική συμπεριφορά του πατέρα αλλά και του ίδιου, τα τηλεφωνήματα με τον αδερφό του Έρικ που βρίσκεται ολοένα και πιο κοντά τους,οι διάλογοι που σπάνε την σιωπή των σκέψεων είναι εξαιρετικοί.
Η βια αντί φωνής, η βία που χρησιμοποιείται σαν απόδειξη της ίδιας της ύπαρξης. Οι τύψεις δεν έχουν θέση εδώ, ο Φρανκ ρωτά, το εργοστάσιο απαντά.
Ένα βιβλίο που κατά λάθος έπεσε στα χέρια μου, άλλωστε ανήκει σε μια κατηγορία(τρόμου) η οποία δεν είναι το φόρτε μου. Κι έρχεται ο Banks να με διαψεύσει.
Το εργοστάσιο  Σφηκών είναι ένα εκπληκτικό, αλλόκοτο βιβλίο.Απολαυστικό τόσο για την απόλυτη θηριωδία του αλλά και το μήνυμά του, κυρίως γι' αυτό.




''Οι ζωές όλων μας είναι σύμβολα. όλα όσα κάνουμε είναι μέρος ενός μοτίβου, που κατά έναν μικρό έστω βαθμό το διαμορφώνουμε  και εμείς. Οι ισχυροί φτιάχνουν δικά τους μοτίβα και επηρεάζουν αυτά των άλλων ανθρώπων, ενώ οι αδύνατοι βλέπουν τις πορείες τους να χαράζονται από άλλους,οι αδύνατοι και οι άτυχοι, και οι ηλίθιοι.Το Εργοστάσιο των Σφηκών είναι μέρος αυτού του μοτίβου γιατί είναι μέρος της ζωής και - πολύ περισσότερο- μέρος του θανάτου. Είναι περίπλοκο, όπως  η ζωή, και έτσι υπάρχουν σε αυτό όλα τα στοιχεία της ζωής.Μπορεί να δίνει απαντήσεις σε ερωτήσεις επειδή κάθε ερώτηση είναι μια αρχή που ψάχνει  για ένα τέλος και το Εργοστάσιο μιλάει για το Τέλος, για τον ίδιο τον θάνατο.Εσείς κρατήστε τα ραβδιά σας και τα ζάρια σας και τα βιβλία σας, τις φωνές των πουλιών, τα μενταγιόν, τα σπλάχνα των ζώων και όλες αυτές τις μπούρδες, εγώ έχω το Εργοστάσιο, που ανήκει στο παρόν και στο μέλλον- όχι στο παρελθόν-.''




Μετάφραση: Βασίλης Μπαμπούρης
Εκδόσεις : Oξύ.